Etiğin bu çerçevede ne anlama geldiğinden öte ne anlama gelmediğini belirtmek daha doğru olacaktır. Kurumsal veya iş ahlakı ile çok az ilgisi olan veya hiç ilgisi olmayan bir terim olan yasal etik hakkında konuşmuyoruz.
Toplum etiğini çevreleyen “iyi hissetmek” tartışmasını gölgede bırakmadan ve bu kavramı tamamen iş ahlakına uygulamadan, etik karar verme kavramını göz önünde bulundurarak “iş etiği” kavramına odaklanmak son derece önemlidir. Şirketler her gün hareket eder ve belki de Şirketin geleceğini etkileyecek son derece önemli kararlar alır. Zor kararları içeren belirli durumlarda, bir iş etiği çerçeve olarak, bir şirketin misyonunu, değerlerini ve ilgili paydaşlarını dikkate almasını sağlamak için yardımcı olabilir.
Bunun için bir şirketin birkaç önemli soruyu yanıtlaması gerekir:
Şirketin misyonu nedir?
Bir şirket misyonunu açık ve öz bir şekilde tanımlamak zorundadır. Şirket misyonu sadece para kazanmanın, iyi ürünler inşa etmenin ve çok sayıda mal ve hizmet satmanın ötesinde tanımlanmalıdır. “Misyon” ile kastedilen o şirketin, insanlar, topluluklar ve toplumla ilgili bir şekilde tanımlanması gereğini akıldan çıkartmamak gerekir.
Şirketin değerleri nelerdir?
Bir şirketin değerleri, organizasyonel ve operasyonel ilkelerinin önemli bir ifadesidir. Şirketin değer beyanı kısa ve basit olmalıdır. Bir şirketin değerleri yine misyonunu ve şirketin misyonunu gerçekleştirmeyi planladığı araçları yansıtmalıdır.
Şirketin paydaşlarını kimler oluşturur?
Bir şirket kendi topluluğunda faaliyet gösterir; hissedarları, müşterileri, satıcıları ve tedarikçileri ile ilgilidir; ve hükümet kurumları ile önemli etkileşimleri vardır. Etik ticari karar almanın önemli bir yönü, şirketin paydaşlarını, çıkarlarını ve endişelerini anlamak ve şirketin bu paydaşlarla ilişkilerini doğru bir şekilde geliştirebilmektir.
Şirketin etik iş kararları için belirlenmiş bir çerçevesi var mı?
Şirketin misyonunu, değerlerini ve paydaşlarını tanımladıktan sonra, şirket etik iş kararları için doğru bir çerçevenin tanımlanmış olması gerekmektedir. Şirketin menfaat sahipleriyle düşünmesi gereken önemli çıkarları bulunur ve buradaki kritik nokta bu çıkarların düzgün bir şekilde dengeleniyor olmasıdır. Bununla birlikte, hükümet, hissedarlar, şirketin faaliyet gösterdiği topluluk ve müşterileri gibi paydaşların endişelerine bağlı olarak toplumsal ve politik konular dikkate alınabilir. Sosyal ve politik konular bir faktör olabilir, ancak nadiren çoğu şirket için itici güç olacaktır.
Bunun yerine, etik iş kararları için aşağıda yer alan sorguları içeren bir çerçeve sunulabilir. Bu çerçeve, bir kararın “doğru” olup olmadığını tanımlamak için bir kararın “yasal” olup olmadığını sormanın ötesine geçmektedir.
Elbette önemli bir karar vermek için bir şirketin konuyu çevreleyen ilgili gerçekleri bilmesi ve anlaması gerekir.
- Mevcut seçenekler nelerdir?
- Sorun, kararın yasal olup olmadığından daha fazlasını mı içeriyor? Sorun herhangi bir davranış kuralları ve kati hükümleri içeriyor mu? Kararın kanunu veya davranış kurallarını ihlal etmediği varsayılırsa, hangi ilgili konular gündeme getirilir?
- Kararın her bir ilgili paydaş üzerinde nasıl bir etkisi olacak?
- Şirketin ve paydaşlarının yararları ve olumsuz etkileri nelerdir (maliyet-fayda analizi)?
- Hangi seçenek şirketin misyonu ve değerleriyle daha tutarlıdır?
- Karar basında bildirilirse, paydaşlar nasıl tepki verirdi?
Bu çerçeve, bir şirketin misyonunu, değerlerini, davranış kurallarını, paydaşlarını ve (varsa) yasal hususları ağırlaştıran bir karar alma sürecini entegre etmeyi amaçlamaktadır.